Mourelo(-de-Chaco)
Solanum chacoense
Solanaceae
Nom en français : Morelle-de-Chaco.
Descripcioun :Aquesto mourelo, que nous vèn d'Americo dóu miejour, s'èi naturalisado au nostre despièi gaire. Es estado visto soulamen à Marsèiho. Coume sa cousino la tartiflo vo poumo-de-terro, a li fueio descoupado, pamens i'a ges de tros entre li fueioun e subretout douno quàsi pas de tubercule.
Usanço :Proche de Solanum tuberosum, aquesto planto es utilisado pèr ameiouri la resistànci au dourifore e i malautié (virus). De cop que i'a, s'espandis di labouratòri.
Port : Erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Solanum
Famiho : Solanaceae
Ordre : Solanales
Coulour de la flour :
Blanco Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,3 à 0,8 m
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Avoust à nouvèmbre
Liò : Ribiero
- Baragno
- Ermas
- Roubino
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Solanum chacoense Bitter., 1912
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753